Miesiąc: sierpień 2023

Kamienie w nerkach – pierwsze skojarzenie z tą dolegliwością to silny, trudny do zniesienia ból, stan wymagający natychmiastowej pomocy lekarskiej. Gromadzenie się piasku i kamieni w nerkach to powszechny problem, dlatego szczególnie ważne jest stosowanie profilaktyki, aby uniknąć rozwinięciu się choroby. Jak zapobiegać kamicy nerkowej? Jak wygląda profilaktyka?

Stan, w którym nawet niewielki kamień nerkowy dostanie się do moczowodu i cewki moczowej, wywołuje silny ból, niemal nie do zniesienia, porównywalny jedynie z bólem porodowym. Statystyki pokazują, że kamica nerkowa jest w czołówce najczęściej diagnozowanych chorób układu moczowego.

To przypadłość, która przez długi czas rozwija się bezobjawowo, aby w pewnym momencie zaatakować niewyobrażalnym bólem. W takiej sytuacji chorzy potrzebują natychmiastowej pomocy lekarskiej, by złagodzić ból i zapobiec nawrotom dolegliwości. Atak kamicy nerkowej (tzw. kolka nerkowa) pojawia się nagle, wpływając nie tylko na prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego, ale i całego organizmu.

Jak powstają kamienie nerkowe?

Ludzki mocz składa się z wielu substancji chemicznych. W określonych warunkach mogą wytrącić się z nich pewne związki i w postaci piasku (a z czasem kamieni) występować w drogach moczowych.

Co sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych? Nadmiar określonych związków w moczu, rozwój niektórych chorób (np. łagodnego przerostu gruczołu krokowego), zmiany anatomiczne dróg moczowych, dłuższe unieruchomienie pacjenta lub nadmierne zagęszczenie moczu. Części z nich można zapobiegać poprzez podjęte odpowiednio wcześniej działania profilaktyczne, w przypadku chorób sprzyjających pojawianiu się kamieni w nerkach, leczenie polega na działaniu na przyczynę dolegliwości.

Jak zapobiec powstawaniu kamieni w nerkach?

Jak pokazuje praktyka, u osób mających za sobą zdiagnozowaną obecność złogów w nerkach lub atak kolki nerkowej, wprowadzenie działań profilaktycznych może istotnie zredukować ryzyko pojawienia się kolejnego zaostrzenia choroby oraz ogranicza dalsze formowanie się złogów. Działania zapobiegawcze powinny także wdrożyć osoby z grupy ryzyka, u których w rodzinie występowały przypadki kamicy nerkowej lub są zagrożeni rozwojem tej choroby z innego powodu (np. stan zdrowia, wykonywany zawód, choroby towarzyszące).

Jakie są główne filary zapobiegania kamicy nerkowej?
• regularne badania kontrolne
• dążenie do utrzymania prawidłowej masy ciała poprzez odpowiednią dietę
• regularna aktywność fizyczna i prowadzenie aktywnego trybu życia
• dobre nawodnienie organizmu
• zmniejszenie spożywania soli kuchennej.

Jakie badania diagnostyczne są zalecane w profilaktyce kamicy nerkowej?

To ważne, by regularnie monitorować skład moczu i badania krwi pod kątem ryzyka pojawienia się kamicy nerkowej. Dotyczy to szczególnie osób z grupy wysokiego ryzyka. Zalecane jest tu szczególnie okresowe wykonywanie ogólnych badań moczu i kontrola stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi.

U pacjentów po ataku kolki nerkowej lub ze zdiagnozowaną obecnością złogów w nerkach ważne jest także zbadanie składu usuniętych kamieni nerkowych oraz okresowe wykonywanie badań ultrasonograficznych. Różne typy złogów determinują różne ścieżki diagnostyczno-terapeutyczne.

Odpowiednie nawodnienie organizmu

Zmiana nawyków i stylu życia ma istotne znaczenie dla skuteczności działań profilaktycznych. Odpowiednie przyjmowanie płynów jest kluczowe dla sprawnej pracy nerek i dróg moczowych. Ważna jest nie tylko objętość, ale też rodzaj płynów oraz czas ich przyjmowania.

Picie odpowiednio dużej ilości płynów (ok. 2,5 – 3 litrów dziennie) pozwala na skuteczne filtrowanie w układzie moczowym. Kluczowa jest ilość wydalanego moczu i jego gęstość – powinno go być około 2-2,5 litra. Zapobiega to nadmiernemu zagęszczeniu się oraz sprawnemu usuwaniu z organizmu substancji, które mogą przyczyniać się do powstawania złogów.

Trzeba jednak pamiętać, że podczas upałów lub w czasie intensywnego wysiłku fizycznego ilość utraconych płynów zwiększa się, a więc należy odpowiednio zwiększyć także ich podaż.

Co pić, aby zapobiec powstawaniu kamieni w nerkach? Najlepiej filtrowaną wodę oraz inne płyny o możliwie neutralnym pH. Pomocne są w tym przypadku także herbaty ziołowe, szczególnie o działaniu moczopędnym.

Urosept – lek dostępny bez recepty, który możesz stosować pomocniczo w kamicy nerkowej.

Lek zawiera cytryniany sodu i potasu, oraz wyciągi z roślinnych składników które działają łagodnie moczopędnie. Składniki Uroseptu mają także działanie moczopędne i rozkurczowe, co ułatwia usuwanie piasku i drobnych kamieni z moczem.

Co jeść, aby zapobiec powstawaniu kamieni w nerkach?

Dieta bogata w białko zwierzęce, sól kuchenną i tłuszcze sprzyja wytrącaniu się kamieni. Należy stosować dietę z przewagą białka i tłuszczów roślinnych oraz unikać soli (lub zamienić ją na sól potasową).

Niektóre warzywa i owoce zawierające szczawiany (szpinak, szczaw, rabarbar) warto spożywać w połączeniu z pokarmami bogatymi w wapń, takimi jak mleko i jego przetwory. Oba te składniki łączą się ze sobą, dzięki czemu mniej szczawianów przenika do moczu. A to zmniejsza ryzyko rozwoju kamicy nerkowej.

Wytrącaniu się złogów sprzyjają także moczany, których nadmiar w moczu wynika ze spożywania dużej ilości mięsa. Innym powodem może być także przyjmowanie dużych dawek witaminy C.

Do diety warto włączyć niektóre owoce i zioła o dobroczynnym wpływie na układ moczowy, takie jak: czarna porzeczka, żurawina, mniszek lub nawłoć.

Kamica nerkowa – objawy, przebieg choroby i leczenie

Rozwija się zwykle między 30. a 50. rokiem życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet. Objawia się nagle bardzo bolesnym atakiem kolki nerkowej, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie i często wymaga szybkiej pomocy lekarskiej. Jak powstają kamienie nerkowe? Jakie objawy daje kamica nerkowa? Jak jej zapobiegać i jak przebiega leczenie?

Kamica nerkowa zaczyna rozwijać się już po 20. roku życia. Pierwsze objawy szybciej pojawiają się u mężczyzn w wieku między 30 a 50 lat. Kobiety chorują rzadziej, a u nich szczyt ujawnienia się kolki nerkowej występuje w wieku od 50 do 70 lat.

To choroba, która w zdecydowanej większości przypadków jest zależna od prowadzonego trybu życia, a przede wszystkim od diety i stanu codziennego nawodnienia organizmu. Można jej uniknąć, wprowadzając zdrowe nawyki i modyfikując swoje przyzwyczajenia. Szczególnie osoby będące w grupie ryzyka rozwoju kamicy nerkowej powinny wcześnie rozpocząć profilaktykę i regularnie wykonywać badania kontrolne moczu i stanu dróg moczowych.

Kamica nerkowa – jak powstają kamienie w nerkach?

To choroba, która rozwija się powoli i niemal bezobjawowo. Polega na wytrącaniu się z moczu drobnych kryształków, które z czasem zlepiają się, tworząc złogi w różnych częściach dróg moczowych. Początkowo powstaje drobny piasek, który może być wydalany z moczem. Gdy złogi powiększają się, powstają większe kamienie, których usunięcie naturalną drogą jest trudne i bolesne. Wtedy pojawiają się pierwsze objawy choroby w postaci kolki nerkowej.

Co powoduje, że w nerkach wytrącają się kamienie? Do najczęstszych przyczyn zalicza się nieprawidłowa dieta i zbyt małe nawodnienie organizmu. W zdecydowanie mniejszym stopniu za wytrącanie się złogów odpowiadają czynniki genetyczne, wady anatomiczne układu moczowego czy długotrwałe stosowanie niektórych leków (np. kortykosteroidów czy preparatów alkalizujących, stosowanych m.in. w dolegliwościach układu pokarmowego).

Za bezpośrednią przyczynę wytrącania się kamieni moczowych ustaje się obecność w moczu oraz zbyt wysokie stężenie konkretnych substancji, takich jak: szczawiany, fosforan wapnia czy sole kwasu moczowego.

Objawy kamicy nerkowej – co to jest kolka nerkowa

Przez wiele lat kamica nerkowa może nie dawać żadnych objawów. Drobny osad i piasek wypływają z moczem, czego pacjent nie odczuwa. Gdy jednak kamienie nerkowe stają się na tyle duże, że ich usunięcie z moczem jest niemożliwe, zazwyczaj pojawia się atak kolki nerkowej. To bardzo silny ból w okolicach nerek lub w podbrzuszu (okolice pęcherza moczowego), któremu w niektórych przypadkach mogą towarzyszyć nudności lub wymioty, a nawet utrata przytomności. Kamień zatyka przewód moczowy, co nie tylko generuje dolegliwości bólowe, ale też utrudnia oddawanie moczu.

Inne objawy kamicy nerkowej to:

• krwiomocz, czyli krew pojawiająca się w moczu
• częste parcie na pęcherz
• tzw. skąpomocz, czyli mała objętość oddawanego moczu, któremu towarzyszy uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza
• pieczenie i ból podczas oddawania moczu.

W przypadku pojawienia się ataku kolki nerkowej warto niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Gdy atak jest łagodny, po zastosowaniu domowych sposobów (np. leków rozkurczowych i picia dużej ilości płynów) ból może względnie szybko ustąpić. Jednak i w takim przypadku warto umówić się na wizytę do specjalisty, aby zbadać przyczynę dolegliwości i ustrzec się przed kolejnym, potencjalnie silniejszym, przypadkiem kolki.

Gdy jednak ból jest bardzo nasilony i towarzyszą mu inne dolegliwości, należy zgłosić się od razu po pomoc lekarską. Niezbędna może okazać się hospitalizacja.

Kamica moczowa – jak przebiega choroba?
Choroba przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, a pojawiające się nieliczne epizody bólowe są na tyle niespecyficzne, że trudno o postawienie konkretnej diagnozy. Wytrącające się z moczu drobne kryształki są usuwane z dróg moczowych. Konkretne objawy pojawiają się, gdy kamienie nerkowe są na tyle duże, że blokują ujścia przewodów moczowych. Zazwyczaj pacjenci dowiadują się o chorobie podczas ataku kolki, której silny ból i inne charakterystyczne objawy trudno pomylić z inną dolegliwością.

Jak wygląda leczenie kamicy nerkowej?

Diagnostyka choroby opiera się na badaniach moczu oraz na wykonaniu badań obrazowych, czyli USG nerek i dróg moczowych oraz diagnostyki tomograficznej. Pozwalają one określić nasilenie choroby, jej ogniska w organizmie oraz ilość i wielkość złogów.

W zależności od stadium choroby, pojawiających się objawów oraz wielkości i rodzaju kamieni nerkowych, różne są sposoby leczenia kamicy moczowej. W doraźnych dolegliwościach pomocne jest stosowanie leków przeciwbólowych i rozkurczowych, wspomagane przez preparaty moczopędne. Jeśli podczas kamicy nerkowej dojdzie do rozwoju infekcji, wymagane może być też podanie antybiotyków.

W przypadku, gdy leczenie farmakologiczne jest niewystarczające, stosuje się inne metody, które pomagają pozbyć się kamieni oraz łagodzą dolegliwości. W większości mają one na celu rozbicie dużych kamieni na mniejsze, które mogą zostać bezpiecznie wydalone z moczem. Specjaliści starają się, aby ingerencja chirurgiczna była ostatecznością.

Jest kilka metod, które umożliwiają rozbicie kamieni nerkowych. Popularnym i mało inwazyjnym rozwiązaniem jest zabieg litotrypsji, który polega na rozkruszaniu kamieni w drogach moczowych falą ultradźwiękową lub poprzez wprowadzenie endoskopu przez przewód moczowy. Inne metody zakładają wprowadzenie odpowiednich przyrządów do jamy brzusznej przez małe nacięcia powłoki skóry.

Trzeba pamiętać, że usunięcie kamieni z nerek i dróg moczowych to działanie doraźne, które ma zapobiec pojawieniu się bolesnych dolegliwości. Jeśli pacjent ma skłonności do wytrącania się złogów i nie zmieni nawyków, wówczas jest bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że choroba powróci w ciągu kilku lat. Trudno mówić o całkowitym wyleczeniu kamicy nerkowej. Przy sprzyjających warunkach kamienie mogą ponownie zacząć wytrącać się z moczu.

Kamicy nerkowej nie da się całkowicie wyleczyć, ale można zapobiegać jej nawrotom. Nawet osoby z grupy wysokiego ryzyka mogą uniknąć wytrącania się kamieni w nerkach, jeśli będą prowadzić aktywny i zdrowy tryb życia. Jednym ze sposobów zapobiegania pojawianiu się złogów w drogach moczowych jest odpowiednia dieta. Co jeść, a czego unikać, aby nie dopuścić do rozwoju kamicy moczowej?

Kamica nerkowa przez wiele lat przebiega bezobjawowo. Z moczu wytrącają się drobne kryształki, które w postaci piasku są usuwane w dróg moczowych. Jednak z czasem złogi zlepiają się i stają się coraz większe. W przypadku, kiedy są na tyle duże, że blokują ujście przewodów, kamica nerkowa objawia się silnym ostrym bólem. To atak kolki nerkowej, który zazwyczaj uniemożliwia normalne funkcjonowanie i niekiedy wymaga pomocy lekarskiej. Epizod kolki to też alarmujący sygnał, że w drogach moczowych gromadzą się kamienie i że objawów kamicy nerkowej może być więcej.

Leczenie kamicy poprzez rozbijanie, a następnie usunięcie kamieni z dróg moczowych pozwala pozbyć się złogów, ale nie gwarantuje, że choroba nie powróci. Aby nie narazić się na nawrót dolegliwości, ponowne odkładanie się złogów i kolejne ataki kolki nerkowej, pacjent powinien szczególnie zadbać o wprowadzenie codziennych zdrowych nawyków, w tym przede wszystkim – na odpowiednie komponowanie posiłków.

Rola diety w profilaktyce kamicy nerkowej

„Jesteś tym, co jesz” – to nie pusty frazes, ale prosta teoria tłumacząca, że wszystkie składniki spożywanych pokarmów i napojów mają wpływ na rozwój i funkcjonowanie naszego organizmu. Budują tkanki, odżywiają komórki, są źródłem energii, a po wielu przemianach metabolicznych są usuwane do moczu jako zbędne produkty przemiany materii. Mówiąc prościej, to co i ile jemy i pijemy, ma wpływ na skład moczu.

Jeśli w moczu w nadmiarze gromadzą pewne określone substancje (wapń, fosfor, potas, sód), a sam mocz jest bardzo stężony, właśnie z tych składników tworzą się kamienie nerkowe. Gdy pijemy za mało płynów, organizm ma niski poziom nawodnienia, co przekłada się na ilość wydalanego moczu. A im mniej moczu, tym bardziej stężony i tym większa szansa na odkładanie się złogów. Czyli im mniej pijemy na co dzień zdrowych płynów, tym większa szansa na wytrącanie się kamieni.

Istnieje grupa produktów żywieniowych, których codzienne spożycie sprzyja gromadzeniu się w moczu wspomnianych pierwiastków i innych substancji sprzyjających wytrącaniu się kamieni w drogach moczowych (np. szczawianów). W zależności od rodzaju kamicy (szczawianowo-wapniowej, moczanowej, fosforanowej, wapniowej) różne będą zalecenia w kwestii ograniczenia niektórych pokarmów, by nie dopuścić do ich nadmiernego gromadzenia się w moczu substancji powstających wskutek ich przemian.

Zdrowe płyny – podstawa profilaktyki kamicy

Zalecenie dla zdrowej osoby to picie około 1,5 – 2 litrów płynów dziennie w postaci wody mineralnej, ziołowych herbat lub świeżych soków owocowo-warzywnych. Przy zdiagnozowanej kamicy warto tę ilość zwiększyć nawet do około 3 litrów, przy czym należy zwrócić uwagę, aby pić wody mineralne o niskiej zawartości pierwiastków, które tworzą kamienie. Szczególnie ważne jest, aby pić dużo przed snem. Bowiem zagęszczony mocz zalegający w nocy w pęcherzu jest idealnym środowiskiem do wytrącania się kamieni.

Do zdrowych płynów zalecanych w profilaktyce kamicy nerkowej zalicza się też herbaty ziołowe o właściwościach moczopędnych, m.in. zawierające: pokrzywę, mniszek, perz, liście brzozy, ziele skrzypu, korzeń lubczyka, ziele nawłoci, owocnię fasoli.

Picie odpowiednio dużej ilości płynów pomaga utrzymać optymalne nawodnienie organizmu. A to zapobiega jego nadmiernemu zagęszczeniu i wytrącaniu się złogów w drogach moczowych.

Co jeść w kamicy nerkowej, a czego unikać?

W każdym z rodzajów kamicy zalecenia żywieniowe nieco różnią się od siebie. Jednak jest kilka wspólnych wytycznych, które warto na stałe wprowadzić w życie, aby uniknąć nawrotu choroby:

• znaczne ograniczenie spożycia soli oraz produktów zawierających jej dużą ilość (np. dań typu instant, kostek rosołowych, przypraw typu wegeta, wędlin, parówek, serów żółtych, słonych przekąsek)
• ograniczenie stosowania ostrych przypraw
• znaczne zmniejszenie (lub wyeliminowanie) picia mocnej herbaty i kawy
• rezygnacja z alkoholu.

Kolejne zalecenia są związane z konkretnym rodzajem kamicy. Jak stwierdzić, z którym wariantem mamy do czynienia? Na podstawie badań moczu i składu kamieni, które zostały usunięte z dróg moczowych, można z łatwością określić rodzaj choroby.

Dieta w kamicy szczawianowo-wapniowej

Pacjenci powinni mocno ograniczyć lub wyeliminować takie składniki pokarmowe, jak: szpinak, szczaw, kakao, czekoladę, kawę, herbatę, buraki, botwinę, produkty bogate w cukier i cukry proste (np. ciasta i ciastka, białe pieczywo, napoje słodzone, dżemy, miód, wszelkie słodycze).

Dieta w kamicy moczanowej

W tym rodzaju kamicy należy ograniczyć spożycie pokarmów, które powodują zwiększenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Do tej grupy należą: podroby, sosy i wywary mięsne, śledzie, sardynki, grzyby i niektóre rośliny strączkowe. Z drugiej strony warto włączyć do diety więcej produktów mlecznych i warzyw.

Dieta w kamicy wapniowej i fosforanowej

Przy zdiagnozowanej kamicy wapniowej należy zmniejszyć spożycie produktów mlecznych, które są bogatym źródłem wapnia. Z kolei w przypadku kamicy fosforanowej warto zwiększyć pokarmy zawierające białko, co spowoduje zakwaszenie moczu i utrudni wytrącanie się kamieni.
Po szczegółowe zalecenia w konkretnym rodzaju kamicy nerkowej warto udać się do dietetyka.