Kamicy nerkowej nie da się całkowicie wyleczyć, ale można zapobiegać jej nawrotom. Nawet osoby z grupy wysokiego ryzyka mogą uniknąć wytrącania się kamieni w nerkach, jeśli będą prowadzić aktywny i zdrowy tryb życia. Jednym ze sposobów zapobiegania pojawianiu się złogów w drogach moczowych jest odpowiednia dieta. Co jeść, a czego unikać, aby nie dopuścić do rozwoju kamicy moczowej?
Kamica nerkowa przez wiele lat przebiega bezobjawowo. Z moczu wytrącają się drobne kryształki, które w postaci piasku są usuwane w dróg moczowych. Jednak z czasem złogi zlepiają się i stają się coraz większe. W przypadku, kiedy są na tyle duże, że blokują ujście przewodów, kamica nerkowa objawia się silnym ostrym bólem. To atak kolki nerkowej, który zazwyczaj uniemożliwia normalne funkcjonowanie i niekiedy wymaga pomocy lekarskiej. Epizod kolki to też alarmujący sygnał, że w drogach moczowych gromadzą się kamienie i że objawów kamicy nerkowej może być więcej.
Leczenie kamicy poprzez rozbijanie, a następnie usunięcie kamieni z dróg moczowych pozwala pozbyć się złogów, ale nie gwarantuje, że choroba nie powróci. Aby nie narazić się na nawrót dolegliwości, ponowne odkładanie się złogów i kolejne ataki kolki nerkowej, pacjent powinien szczególnie zadbać o wprowadzenie codziennych zdrowych nawyków, w tym przede wszystkim – na odpowiednie komponowanie posiłków.
Rola diety w profilaktyce kamicy nerkowej
„Jesteś tym, co jesz” – to nie pusty frazes, ale prosta teoria tłumacząca, że wszystkie składniki spożywanych pokarmów i napojów mają wpływ na rozwój i funkcjonowanie naszego organizmu. Budują tkanki, odżywiają komórki, są źródłem energii, a po wielu przemianach metabolicznych są usuwane do moczu jako zbędne produkty przemiany materii. Mówiąc prościej, to co i ile jemy i pijemy, ma wpływ na skład moczu.
Jeśli w moczu w nadmiarze gromadzą pewne określone substancje (wapń, fosfor, potas, sód), a sam mocz jest bardzo stężony, właśnie z tych składników tworzą się kamienie nerkowe. Gdy pijemy za mało płynów, organizm ma niski poziom nawodnienia, co przekłada się na ilość wydalanego moczu. A im mniej moczu, tym bardziej stężony i tym większa szansa na odkładanie się złogów. Czyli im mniej pijemy na co dzień zdrowych płynów, tym większa szansa na wytrącanie się kamieni.
Istnieje grupa produktów żywieniowych, których codzienne spożycie sprzyja gromadzeniu się w moczu wspomnianych pierwiastków i innych substancji sprzyjających wytrącaniu się kamieni w drogach moczowych (np. szczawianów). W zależności od rodzaju kamicy (szczawianowo-wapniowej, moczanowej, fosforanowej, wapniowej) różne będą zalecenia w kwestii ograniczenia niektórych pokarmów, by nie dopuścić do ich nadmiernego gromadzenia się w moczu substancji powstających wskutek ich przemian.
Zdrowe płyny – podstawa profilaktyki kamicy
Zalecenie dla zdrowej osoby to picie około 1,5 – 2 litrów płynów dziennie w postaci wody mineralnej, ziołowych herbat lub świeżych soków owocowo-warzywnych. Przy zdiagnozowanej kamicy warto tę ilość zwiększyć nawet do około 3 litrów, przy czym należy zwrócić uwagę, aby pić wody mineralne o niskiej zawartości pierwiastków, które tworzą kamienie. Szczególnie ważne jest, aby pić dużo przed snem. Bowiem zagęszczony mocz zalegający w nocy w pęcherzu jest idealnym środowiskiem do wytrącania się kamieni.
Do zdrowych płynów zalecanych w profilaktyce kamicy nerkowej zalicza się też herbaty ziołowe o właściwościach moczopędnych, m.in. zawierające: pokrzywę, mniszek, perz, liście brzozy, ziele skrzypu, korzeń lubczyka, ziele nawłoci, owocnię fasoli.
Picie odpowiednio dużej ilości płynów pomaga utrzymać optymalne nawodnienie organizmu. A to zapobiega jego nadmiernemu zagęszczeniu i wytrącaniu się złogów w drogach moczowych.
Co jeść w kamicy nerkowej, a czego unikać?
W każdym z rodzajów kamicy zalecenia żywieniowe nieco różnią się od siebie. Jednak jest kilka wspólnych wytycznych, które warto na stałe wprowadzić w życie, aby uniknąć nawrotu choroby:
- znaczne ograniczenie spożycia soli oraz produktów zawierających jej dużą ilość (np. dań typu instant, kostek rosołowych, przypraw typu wegeta, wędlin, parówek, serów żółtych, słonych przekąsek)
- ograniczenie stosowania ostrych przypraw
- znaczne zmniejszenie (lub wyeliminowanie) picia mocnej herbaty i kawy
- rezygnacja z alkoholu.
Kolejne zalecenia są związane z konkretnym rodzajem kamicy. Jak stwierdzić, z którym wariantem mamy do czynienia? Na podstawie badań moczu i składu kamieni, które zostały usunięte z dróg moczowych, można z łatwością określić rodzaj choroby.
Dieta w kamicy szczawianowo-wapniowej
Pacjenci powinni mocno ograniczyć lub wyeliminować takie składniki pokarmowe, jak: szpinak, szczaw, kakao, czekoladę, kawę, herbatę, buraki, botwinę, produkty bogate w cukier i cukry proste (np. ciasta i ciastka, białe pieczywo, napoje słodzone, dżemy, miód, wszelkie słodycze).
Dieta w kamicy moczanowej
W tym rodzaju kamicy należy ograniczyć spożycie pokarmów, które powodują zwiększenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Do tej grupy należą: podroby, sosy i wywary mięsne, śledzie, sardynki, grzyby i niektóre rośliny strączkowe. Z drugiej strony warto włączyć do diety więcej produktów mlecznych i warzyw.
Dieta w kamicy wapniowej i fosforanowej
Przy zdiagnozowanej kamicy wapniowej należy zmniejszyć spożycie produktów mlecznych, które są bogatym źródłem wapnia. Z kolei w przypadku kamicy fosforanowej warto zwiększyć pokarmy zawierające białko, co spowoduje zakwaszenie moczu i utrudni wytrącanie się kamieni.
Po szczegółowe zalecenia w konkretnym rodzaju kamicy nerkowej warto udać się do dietetyka.