Choroby układu moczowego są często diagnozowane. Mogą one występować u osób w każdym wieku, zarówno u kobiet jak i mężczyzn, a także u osób o różnym stanie zdrowia. Niektóre choroby układu moczowego takie jak np. choroby pęcherza występują zdecydowanie częściej u kobiet, seniorów czy pacjentów z chorobami przewlekłymi (1). Wzrasta również częstość zachorowania na kamicę nerkową, która zdecydowanie częściej dotyka mężczyzn (2, 3). Jakie są najczęstsze choroby układu moczowego? Czy można im zapobiegać? Co robić, aby uchronić się przed zaburzeniami takimi jak choroby układu moczowego?
Jakie choroby układu moczowego są najczęstsze?
Wśród najczęściej rozpoznawanych schorzeń warto wymienić: choroby pęcherza takie jak zakażenia układu moczowego, nietrzymanie moczu oraz kamicę moczową. Warto wiedzieć, że to właśnie zakażenia dróg moczowych czy zapalenie pęcherza jest najczęstszą formą infekcji bakteryjnych u ludzi (1).
Nieco rzadziej i zazwyczaj u osób w wieku senioralnym, diagnozuje się także przewlekłe choroby nerek takie jak niewydolność nerek, torbiele czy nowotwory. Niewydolność nerek może występować samoistnie lub towarzyszyć innym chorobom takim jak cukrzyca czy choroby układu krążenia (3).
Zakażenia układu moczowego (ZUM)
Zakażenia układu moczowego to najczęściej występująca dolegliwość o obrębie układu moczowego. Do zapalenia dochodzi w związku z transmisją bakterii, najczęściej Escherichia coli, które powodują powstanie stanu zapalnego. Kluczowe objawy to ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, częstomocz, a w cięższych przypadkach pojawia się gorączka, krwiomocz czy ból w okolicy lędźwiowej. Nieleczone zakażenia czy choroby pęcherza mogą prowadzić do przewlekłych chorób nerek takich jak odmiedniczkowe zapalenie nerek (1, 4).
Na zakażenia układu moczowego, w tym zapalenie pęcherza, najbardziej narażone są kobiety, co jest związane z budową anatomiczną (krótsza cewka moczowa i jej bliskość do odbytu, aniżeli u mężczyzn). Co ciekawe ZUM u kobiet może występować nawet 50x częściej, niż u mężczyzn i jak szacują eksperci przynajmniej jedna na pięć kobiet chociaż raz w swoim życiu będzie miała zakażenie układu moczowego (1).
Nietrzymanie moczu
Choroby pęcherza to także nietrzymanie moczu lub mimowolne nietrzymanie moczu. Jest to zaburzenie polegające na mimowolnym wycieku moczu. Co ciekawe, także to schorzenie częściej dotyczy kobiet, aniżeli mężczyzn. Jak szacują eksperci średnio 2x częściej nietrzymanie moczu występuje u kobiet, niż u mężczyzn. W populacji problem ten dotyka od 17 do 60% osób. Nietrzymanie moczu częściej diagnozuje się u osób starszych, kobiet po porodach czy u mężczyzn po zabiegach urologicznych (5).
Nietrzymanie moczu może mieć różne przyczyny, wśród których najważniejsze to osłabienie mięśni dna miednicy, zmiany hormonalne, otyłość czy choroby neurologiczne. Warto wiedzieć, że także ZUM czy po prostu choroby pęcherza zwiększają ryzyko nietrzymania moczu (1, 5).
Kamica moczowa/kamica nerkowa
Najczęstsze choroby układu moczowego obejmują także schorzenie takie jak kamica moczowa, która polega na tworzeniu się złogów w układzie moczowym na skutek krystalizacji składników moczu. Jej głównym objawem jest kolka nerkowa, a więc bardzo silny ból związany z przemieszczaniem się złogów w moczowodach lub całkowitym ich zatkaniem. Objawy towarzyszące to nudności, wymioty czy krwiomocz (6).
Co ciekawe, kamica nerkowa częściej występuje u mężczyzn, niż u kobiet. Mężczyźni stanowią nawet 67% wszystkich przypadków osób chorujących na kolkę nerkową. Warto także podkreślić, że częstość występowania tego schorzenia rośnie o ponad ¼ każdego roku (2). Przyczyną kamicy są m.in. odwodnienie, dieta bogata w sól i białko zwierzęce, niektóre choroby metaboliczne, choroby pęcherza oraz predyspozycje genetyczne (6).
Inne choroby układu moczowego i choroby pęcherza
Wraz z postępującym wiekiem wzrasta częstość występowania przewlekłych chorób nerek, które mogą wystąpić w konsekwencji cukrzycy czy nadciśnienia. Do rzadziej występujących, ale nadal istotnych schorzeń nerek należą choroby przewlekłe takie jak np. kłębuszkowe zapalenie nerek (choroba o podłożu autoimmunologicznym lub infekcyjnym) (3).
Z kolei najczęstsze choroby pęcherza moczowego to przede wszystkim wspomniane wcześniej zakażenie układu moczowego spowodowane bakterią E. coli. Rzadziej występuje także zespół nadreaktywnego pęcherza, czyli częste, mimowolne oddawanie moczu. Choroby pęcherza to także rak pęcherza, którego ryzyko jest wyższe u mężczyzn i u osób palących tytoń (7).
Kto leczy choroby choroby układu moczowego?
Obserwując niepokojące sygnały takie jak ból przy oddawaniu moczu czy zaburzenia mikcji (zaburzenia oddawania moczu), podejrzewać możemy choroby układu moczowego. Jednakże zamiast martwić się na zapas, warto skonsultować się ze specjalistą. Doświadczony lekarz przeprowadzi odpowiednie badania i wskaże właściwą formę terapii. W końcu szybka diagnoza to większa skuteczność leczenia i niższe ryzyko powikłań. Jednak do jakiego specjalisty należy się zgłosić, jeśli podejrzewamy choroby układu moczowego?
Pierwszym krokiem powinna być konsultacja z lekarzem rodzinnym, który zleci podstawowe badania i skieruje nas do odpowiedniego specjalisty. Warto wiedzieć, że jest kluczowy element diagnostyki, gdyż choroby układu moczowego leczone mogą być przez różnych specjalistów:
- choroby nerek i dróg moczowych leczą przede wszystkim nefrolodzy
- choroby przede wszystkim męskich narządów płciowych i choroby pęcherza leczą urolodzy
- choroby kobiecych narządów płciowych i choroby pęcherza (np. ZUM) leczyć mogą także ginekolodzy.
Podstawą leczenie schorzeń takich jak zapalenie pęcherza czy kamica nerkowa są określone leki, które zgodnie z wytycznymi i potrzebami zostaną dopasowane przez lekarza prowadzącego. Niekiedy wskazany może być także zabieg np. przy kamicy moczowej, która uniemożliwia odpływ moczu. Wsparciem tych podstawowych terapii może być lek taki jak Urosept®. Jest to lek ziołowy, który zaleca się stosować podczas zakażenia dróg moczowych i podczas kamicy nerkowej. Urosept® zawiera ekstrakty roślinne i zioła, które mają działanie moczopędne i przeciwzapalne, dzięki czemu wspiera układ moczowy podczas chorób i infekcji dróg moczowych (8).
Podsumowanie
Choroby układu moczowego są częstym problemem zdrowotnym, który może dotknąć każdego – niezależnie od wieku czy stanu zdrowia, choć wiemy, że niektóre schorzenia dominować mogą u jednej z płci. Dla przykładu zakażenia układu moczowego czy nietrzymanie moczu częściej występuje u kobiet, podczas gdy kamica nerkowa czy rak pęcherza częściej diagnozuje się u mężczyzn.
Gdy podejrzewamy u siebie jakiekolwiek zaburzenia czy choroby układu moczowego, warto możliwie jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą. Czasami, np. w przypadku ZUM, już podstawowe leczenie farmakologiczne pozwala na szybki powrót do zdrowia. Warto pamiętać, że szybka diagnostyka i odpowiednie leczenie pozwalają ograniczyć ryzyko powikłań oraz istotnie poprawiają jakość życia (1, 2).
Bibliografia:
- R. Drabczyk. Zapalenie pęcherza i inne zakażenia układu moczowego – objawy, przyczyny, leki i leczenie. Medycynapraktyczna.pl, dostęp online 11.08.2025.
- GBD 2021 Urolithiasis Collaborators. The global, regional, and national burden of urolithiasis in 204 countries and territories, 2000-2021: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2021. EClinicalMedicine 2024;78:102924.
- M. Myśliwiec i wsp. Przewlekła niewydolność nerek. Medycynapraktyczna.pl, dostęp online 11.08.2025.
- T. Stompór. Rekomendacje dotyczące leczenia ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek – co nowego? Wytyczne w praktyce. Medycyna po Dyplomie 2019.
- S. Bender i wsp. Nietrzymanie moczu. Medycyna po Dyplomie 2011(20); 6(183): 73-80.
- R. Drabczyk. Kamica nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie. Medycynapraktyczna.pl, dostęp online 11.08.2025.
- A. L. Komorowski. Nowotwory złośliwe pęcherza moczowego. Medycynapraktyczna.pl, dostęp online 11.08.2025.
- Urosept®. Informacje dla pacjenta. Ulotka informacyjna. Data aktualizacji 2015.